+0 به‌‌یه‌ن
اوتقونما؛ دور!
توپور ساققیز كیمی چئگنی‌ین
سؤزجوكلری
" بابا نان داد ! "
بابا دئدیگین بو آتا
حارام دیلدن قازانمیشدیر
بو نان – ی
گؤزوم یئریكله‌ییبدیر
سوتلو چؤره‌گین شكلینی
كیتابلاردا گؤرسون
آنا
"شیر خشك" - دان
ایچیرمه كؤرپه‌لرن
آنا سوتون حارام ائدر آنا
دیلین بیلمه‌یه‌نه
ساغ امجكدن، سول امجكدن
امیزدیرسن
ساغچی‌لاردان
سولچولاردان؛ آد- سان قالماز
یئتر گیلن سؤیله‌ییرسن
" وفادار است سگ چوپان"
سومسوك ایتدن، قانجیق
ایتدن، وفا اومما
بیر آزداها قورددان دانیش
اؤیكولرده
بیدارلاسین یالان پالان
چوبانلارین داوارلارین
ایتلرینی قووالاسین
یواسینا
بیر جوجوغون اووكه‌لنمیش
گؤز پوخوسان
اویخوسوندان قالخان آندا؛
سن قالمازسان
یوخوسوندا
ساتقین‌لاری دوشمنلرین
تانكی سانیب
پارتلاییجی باغلیر بئله
اورمو گؤلون كؤرپوسونده
آتیر اؤزون تانك آستینا
(آلتینا)
اوندان سونرا سؤیله‌نیلیر
حوسئین ،
فهمیده !
گؤنده ر
بؤلوم لر:
قوشوق (شعر)
+0 به‌‌یه‌ن
چند روز قبل مصاحبه‌ای نسبتا جنجالی از
آقای سید جواد طباطبایی در نشریه مهرنامه (www.mehrnameh.ir) توجه افكار عمومی آزربایجان و توركان ایران را به خود جلب كرد. به
شخصه تا آنزمان من حتی اسم و گفتارشان را نشنیده و مطلبی از ایشان نخوانده بودم. باید
اعتراف كنم كه مصاحبه‌ی ایشان مرا چون بسیاری دیگر ناراحت كرد؛ علی‌الخصوص زمانی
كه فهمیدم ایشان نیز منتسب به مكتب تبریز و آزربایجانی هستند؛ در بهت فرو رفتم.
نه تصمیم داشتم و نه خود را در این حد
می‌بینم كه به ایشان جوابیه‌ای بنگارم. بدین جهت خواستم هر چه بیشتر با وی آشنا
شوم. بنابراین برخی از نوشته‌های ایشان را خواندم و با نظرات وی آشناتر شدم. باید
اعتراف نمایم كه وی اندیشمند بزرگی است؛ ولی به دلایلی من با برخی از افكار و
گفتارشان به جد مخالف بوده و آنها را قبول ندارم. حتی این ذهنیت در من ایجاد شده
است كه با احمد كسروی دیگری روبرو شده‌ایم. معتقدم احمد كسروی با ارائه نظریه‌ی
مجعول "زبان آذری" ظلمی بزرگ در حق ملت آزربایجان نمود – هر چند نوشته‌های تاریخی وی چون تاریخ
18 ساله آزربایجان، بسیار مستند و علمی می‌باشد- و آقای سید جواد طباطبایی نیز با
ارائه تئوری‌ها و نظریاتی در حوزه‌ی سیاسی و فرهنگی در لیست ظالمان فرهنگی به ملت
خود قرار گرفتند.
گؤنده ر
بؤلوم لر:
گوندم اولای
+0 به‌‌یه‌ن
....
بیر
یولون یئته‌نگی‌ییك (1)؛
آجی‌لارلا ایستك‌لر ائته‌نه‌گی (2).
دای بویوندوروق (3) نوستالوژی‌سی بیزی
ائتگی‌لندیرمیر (4). ایناندیریجی (5)
اولماسادا؛ بیزیم دیل سورگونلریمیز (6)
وار. كیملیك (7) توتساغیندا (8)
یاشایان باغلی‌سیزلار. (9)
كاغیذلار
اوزرینده (10) بیر جیزیلمیش (11)
خریطه‌نی (12) یوردوموز تانیتدیریلیر
و اورگیمیزده بؤلونموش قوزئی –
گونئی. گولمه‌لیدی! اوره‌گیمین گونئیی و اوره‌گیمیم قوزئیی!
كاغیذلار
اوزرینده ایمضالار، یازیلار، قول وئرمه‌لر؛ آنجاق كاغیذلار بیر دیلده دیلیمیز
باشقا دیل! نئجه یازیقلیق! (13) نئجه
دؤزولمز (14) آغری!
دونیامیزی
یاردان دیلیمیز وار؛ اونونلا اینسیلیریك، گؤروروك، دویوروق (15)،
چاپدیریریق قهرمانلاریمیزین آتلارینی، اؤلدوروروك دوشمانلاریمیزی، دالغالاندیریق (16)
بایراغیمیزی. بوردا ائشیدن دیلیمیزه پامبیق تپیرلر. گؤرن دیلیمیزه ایت‌دیرسه‌یی (17)
گؤیه‌ردیرلر، قهرمانلارین آتلارینی چاپدیران دیلین، نالینی (نعلینی) قوپاردیرلار. بوردا
یازیلار كسیلیر، قیریلیر؛ دوغروسو قوربان وئریلیر آدی یامان (18)
یولوندا.
بوردا،
بیزه یاشایان آذری‌زبان‌لار دئییرلر. بیز آیراچ (19)
ایچینده آچیقلاما (20)، آنلاملاما (21)
اولماق ایسته‌میریك! برادر!
بیز
جیبینین دیبینده خوردا پول –
پارا كیمی؛ "خرده‌فرهنگ"
دگیلیك؛ هر دن الینی جیبینه سالاسان و تاصصادیق (22)
وئره‌سن قادا بالانی (23)
ایراق (24) ائده‌سن اؤزوندن. گؤی
اوزونده هانسی جیریخدان بیزه باخیرسان!؟ باخیرسان‌می!؟
*********************************
سؤزلوكجوك
Sözlükcük
= كیچیك دایره‌المعاریف
1-
یئته‌نك Yetənək
= استعداد
2-
ائته‌نك Etənək
= مهارت - حرفه
3-
بویوندوروق Boyunduruq = بویون اگمك –
سر تعظیم فرود آوردن –
بله قربان گفتن –
تعظیم
4-
ائگی‌لندیرمیر Etgiləndirmir = تاثیر قویمور؛ تاثیر سیزدیر.
5-
ایناندیریجی İnandırıcı = قبول ائدیله‌سی –
باورپذیر بودن.
6-
سورگون Sürgün
= آوارا –
زور و سیخینتی‌لارا گؤره كؤچگون اینسانلار.
7-
كیملیك Kimlik
= هویت - كیستی
8-
توتساق (توتساخ) Tutsaq(x) = زیندان – محبس
9-
باغلی‌سیزلار Bağlısızlar = موستقیل (مستقل) –
غیر وابسته –
آزاد
10-
اوزرینده Üzərındə
= اوستونده
11-
جیزیلمیش Cızılmış
= چكیلمیش –
خط‌‌خطی شده.
12-
خریطه Xərıdə
= نقشه
13-
یازیقلیق yazıqlıq
= شوربختلیك –
بدبختلیك
14-
دؤزولمز Dözülməz
= تحمل‌ائدیلمز (تحمل ناپذیر)
15-
دویماق Duymaq
= حس ائتمك –
نیوشیدن
16
– دالغالاندیریریق Dalğalandırırıq = حركت مواج – (دالغا = موج)
17-
ایت دیرسه‌گی İt dirsəgi= بیر نوع چیركلی و
آغریان جوش كی گؤز قاپاغیندا (پلك‌ده) چیخیر. اونو ایتین دیرسه‌گینه بنزری (شباهتی)
اولدوغونا گؤره تورك دیلینده ایت‌دیرسه‌گی دئییلر.
18-
آدی یامان Adı yaman = قاورام‌سل سؤزجوك.
(كلمه‌ای مفهومی) –
قدیم ایناملارا (باورها) گؤره اینسانلار كی بعض حئیوانلار یوخسا تانینیلماز
(ناآشنا) عامل‌دن قورخاندا، اونون آدینی دیله‌گتیرمكدن‌ده چكینیرمیشلر. اؤرنه‌یین
(مثلن) قوردون آدینا جاناور، مؤژك و ... و قویروق‌اگری (عقرب) یئرینه آدی‌باتمیش
(آدی‌یامان) و بئله‌نجی سؤزجوكلر
دئییلردی. بو ایناما گؤره حتی او عاملین دوز آدی‌دا یامانلیق گتیرندی.
19
– آیراچ (آیری‌آچ) Ayraç = پارانتز – ابروان
20
– آچیقلاما Açıqlama = ایضاح (توضیح )
21
– آنلاملاما Anlamlama = معنی ائتمك
22-
تاصصادیق = صدقه –
یوخسوزلارا وئریلن پول.
23-
قادا بالا Qdabala = قضا و قدر –
گؤزله‌نیلمز اولای .
24
– ایراق İraq = خارج – اوزاق (دور) – حاشا – (بعض نظرلره گؤیه عراق اؤلكه‌نین
آدی بو سؤزجوكدن آلینیبدیر.)
گؤنده ر
بؤلوم لر:
اوردان بوردان
+0 به‌‌یه‌ن
یك
داستان فضایی كاملا تخیلی
در
این داستان با جملات از این دست برخورد خواهید كرد؛ پس تا آخر بخوانید.
* در نظر آنها دزدی، رشوه، آزار دیگران، قتل، استبداد و ... اخلاق
خوب و امانتداری، نیكی، خوش اخلاقی و ... اخلاق بد محسوب می‌شدند.
** گفتند: ما كه آدم نیستیم تا حقوق بشر داشته باشیم!
*** در آنجا هیچ زندانی وجود نداشت قوانین جزایی نیز كاملا فرق
داشتند.
**** توان درك آنها را نداشتم. اما ناگهان از انتهای صف فریادی
بلند شد: آهای!؟ این چه وضعیه!؟
---------------------------
گؤنده ر
بؤلوم لر:
اؤیكو (حكایت)
+0 به‌‌یه‌ن
تمبل اوشاق اؤدول آلدی
گؤنده ر
بؤلوم لر:
اؤیكو (حكایت)
+0 به‌‌یه‌ن
اؤلنده كیشی پوشكونده دیر (1) دیشی (2) ملك‌لر. بیری ساغ‌دا بیری سول‌دا. قیپ قیرمیزی یاناقلی آل دوداقلی قاشلاری یای اوزو آی بئلی اینجه هالای (3). اؤرگه‌دیلمیشیك دیریلیكده یئی (4) یاشایین یاخشی اؤلون سون‌دا بهشت سیزین اولسون. بهشت‌ده نه ایسترسن وار. ائو ، ائش ، یئمیش، یئمك، ایچمك ، باغ ، یاغ، بولاغ، كنیز و ... هامیسی اَن یئیركجه‌سینه. (5)
آردینی اوخویون
گؤنده ر
بؤلوم لر:
اوردان بوردان
+0 به‌‌یه‌ن
هر
دن بیر بالتانی ایتیلت
ایكی
یولداش آغاج قیرماق ایشینه باشلاییرلار. ایشین یییه‌سی اونلارین هر بیریسینه بیر
بؤلوك آغاج كسمه‌ك اوچون 10 گون زامان وئریر.
سحر
تئزدن ایكیسی ایشلرینه باشلاییرلار. گون باتانا قدر بیریسی 16 آغاج ایسه او بیریسی
12 آغاج قیریر. گئجه بیر بیری ایله دانیشیرلار. 16 آغاج كسن آدام دئییر: یولداش سن
بئله ایشله‌سن‌سه ایش یییه‌سی راضی اولماز. من دینجه‌لمه‌دن دورمادان ایشله‌ییرم و
بونا گؤره چوخ یاخشی قاباغا گئدیرم. ایسته‌میرم سنی ایشدن چیخارتسینلار.
12
آغاج قیران اونا یاخشی گئجه‌لر دییر و یاتیر.
هابئله
5 گون ایشله‌ییرلر و 16 آغاج كسن اینسان بو 5 گونده یولداشیندان چوخ آغاج كسیر.
آنجاق 6- اینجی گوندن سونرا ایشلر تام ترسینه اولور و گونده 12 آغاج كسن كیشی
كسیلن آغاجلارینین ساییسینی گونده 15 دنه‌یه یئتیریر و 20 آغاج كسن گونده هئچ
بارماق ساییسینا یئتیرمیر كسیلن آغاج‌لارینی.
سونونجو
گون ایشین یییه‌سی اونلارین ایشلرینین باشینا گلیب و ماعاشلارینی وئرمك ایسته‌ییر.
آنجاق گؤرور كی 16 آغاج كسن كیشی چوخ اینجیك و قان تر ایچینده تَلَسیك ایشله‌ییر و
بالتانی نه قدر گوجو وار آغاجلارین قوروموش بئللرینه سالدیریر آنجاق ایشدن چوخ
دالیا دوشوبدور. سونرا او بیری كیشینین یانینا گئدیر و گؤرور چوخ راحاتجاسینا
اوتوروب چایینی ایچیر و بالتاسینی ایتیلدیر. ایش یییه‌سی سوروشور كی: آ قارداش!
ائله بیل ایشینی قورتاریبسان‌می!؟
آدام
دییر: دؤرد آغاجی كس‌سم داها ایشیم سونا چاتیر.
ایش
یییه‌سی سوروشور كی نئجه اولدو بو ایش!؟ ایلك گون‌لرده سن چوخ یاواش ایشله‌ییردین
و یولداشین چوخ گوجلو و ایش بیلنلر كیمی چابا گؤرسه‌دیردی. نئجه اولدو كی سیز
ایكینیزده بیر گونده ایشی باشلادینیز آنجاق سن تئزراق قورتاریرسان!؟
كیشی
سؤیله‌ییر: منیم یولداشیم ایشینی چوخ تئز قورتارسین دییه بالتاسینی ایتیلمه‌ییر و
اؤزوده دینجه‌لمه‌ییر. آنجاق منیم بالتام همیشه ایتی و اؤزوم دینج ایشله‌ییرم.
گؤنده ر
بؤلوم لر:
اؤیكو (حكایت)
+0 به‌‌یه‌ن
"صباحی"
ایللیك اؤیكو اؤدولو (بیرینجی ایل-1392(
SABAHI SHORT STORY AWARD :2013
اؤدول:
بیر میلیون تومن (هیئت ژوری طرفیندن بیرینجی و ان یاخشی اؤیكو اوچون)
(ایلك
اون اؤیكو اوچون یادیگارلیق هدیه و تقدیر لؤوحه سی وئریله‌جك.(
- اثرلرین
گؤندرمه مؤهلتی: 31 شهریور 1392
- یاریشمانین سونوجو اعلان ائدیلن
گون : 1 آذر 1392
- اثرلر آذربایجان توركجه‌سینده و
عرب الیفباسیندا یازیلمالی دیر.
- هر یازیچی بیر اثر گؤندره بیلر.
- اثرلرین
ایندی‌یه‌دك باشقا یئرده (كیتاب، درگی، سایت) چاپ اولونماماسی گركلی دیر.
- حیكایه لر word دا
تایپ اولونوب بو آدرسه گؤندر مه لی دیر: sabahi.odulu@gmail.com
- اثرله
بیرلیكده اؤزونوزدن بیر قیسا بیوگرافی گؤندرین. (شكیلینیز، تیلفون نومره‌نیز
اونوتولماسین)
- ایلك
اون حیكایه بیر كتابدا چاپ اولونوب یاییلاجاق
صباحی اؤدولو یاریشماسی نین اجرایی هیئتی
وئبلاق:
http://sabahiodulu.blogfa.com
گؤنده ر
بؤلوم لر:
گؤركسؤز (ادبیات)
+0 به‌‌یه‌ن
گؤنده ر
بؤلوم لر:
یؤنه تگیل (سیاست)
+0 به‌‌یه‌ن
یاشاماق بیر سئوینج‌دیر
آغلاماقلا باشلانیر قارین دونیاسیندا قووشان ایكی نارین سئودالی توخوملا. من سن
اولوشوروق.
خاطیرلامیریق آتا و آنامیزین
قیزقین حاللارینی؛ داغ اؤپوشمه‌لرینی؛ سئویشمه‌لرینی بیزی یاراتماغا چابالارینی.
بلكی‌ده انوتموشوق. خاطیرلامیریق تانرینین پیچیلتی‌سینی ایلك آنلاریمیزدا : " من
سنیین یارادانینام. اینانیرسان‌می منه!؟" گئنه‌ده
بلكی اونوتموشوق.
قارین دونیاسی اولایلارینی
اونوتموشام! نه اولدو!؟ نئجه اولدو!؟ منی بو آچونا باغلایان آنامین قارنیندا بیر
گؤبك باغیرساقی! نئجه‌ده برك یاپیشمیشدیق قارین دونیاسینا. اوندان آیریلماقی اؤلوم
سانیردیق بلكی! اونوتموشوق ! بیلمیرم.
قارین دونیاسیندا اؤلدوك و
قویلاندیق. اونوتموشوق نئجه آچیلدی یئنی بیر دونیا! و گؤبك كسیلدی. آغلاماغیمیزی‌دا
اونوتموشوق. یئنی بیر یاشام سوره‌جی. بئله‌كی گؤرونور یاشام آشامالاردان تؤره‌نیپدیر.
كؤرپه‌لیگیمیزی، اوشاقلیغیمیزی،
آغلاماغیمیزی، دیل آچماغیمیزی، سود اممه‌گیمیزی اونوتموشوق. ائله بیل نه قدر ایره‌لی
گئدیریك بیر قارانلیق آرخامیزجا گلیر؛ بیر سیلگی سیلیر بیزدن قالان ایزلری.
یاشام نئجه قریبه‌دیر!
بیر گونوموزدن شابلون
یاراتمیشیق و كوپی ائدیریك یارپاق یارپاق یاشام دفتریمیزده. گونده‌لیك لر اوف ف
... ! بونا دا یاشامیمیزین آدلاندیریریق. بیر گون كوپیاسی. چوخ‌دا گولمه‌لیدیر! نه
بیلیم بلكی‌ده آغلامالی‌دیر.
آنجاق هر یارپاغا بیر بویا
سپیریك اونوداق دونه‌نی م ی ز ی ... . اونوداق كئچمیشیمیزی. اونوداق آجیلاریمیزی،
سئوینج‌لریمیزی و هر نه‌ییمیزی و هابئله یاشانتی‌لاریمیزی.
كسگین دئمك اولمور بو دونیامیزا
باغلایان بیر گؤبك وارسا- قارین دونیاسینین گؤبك باغیرساقی كیمی - اوندا یئنی بیر
دونیادا دوغولاجاییق‌می!؟ یاشام سنه گولمه‌گیم گلیر. هله‌لیك سن سن منی آلدادیرسان
اونوتقانلیقلاریملا.
گؤنده ر
بؤلوم لر:
گؤركسؤز (ادبیات)
+0 به‌‌یه‌ن
نتایج
سمینار اوْرتوگرافی زبان توِركی
بنا بر ضرورتها و خواست برخی از دوستان در
خصوص املانویسی صحیح زبان توركی در ایران ؛ همچنین جلوگیری از اعمال سلیقه در
املاءنویسی صحیح در توركی بر آن شدم تا نتایج گرانقدر سمینار اورتوگرافی زبان
توركی را؛ كه به صورت كتابچه و در قالب فایل PDF می‌باشد را در سایت منتشر نمایم. امیدوارم با مطالعه این كتابچه
ضمن آشنایی و درك صحیح با زبان مادری‌مان سعی در املاءنویسی صحیح زبان توركی
نماییم. لازم به یادآوری است این سمینار زبانی به نام آذری – آزری یا
توركی آذری را به رسمیت نشناخته و آنرا توركی آذربایجانی (آزربایجانی) معرفی و
آنرا به اختصار تركی (توركی) نام نهاده است.
طبق مصوبات سمینار اورتوگرافی زبان توركی
در ایران- تهران به سال ٢٠٠٢ (1380 ه.ش) كه فعلا تنها مرجع صلاحیتدار درباره زبان
توركی و مسائل آن در ایران است؛ " نام الفبای زبان توركی، "توركیك
الیفباسی" و یا "الفبای توركی" است. برای دقت بیشتر، " الفبای
توركی با منشا عربی گفته می‌شود".
همانطوریكه الفبای عربی بكار برده شده
برای زبان فارسی، " الفبای فارسی" نام دارد (یعنی الفبای عربی كه برای
ویژگیهای زبان فارسی اصلاح شده است)؛ الفبای عربی بكار برده شده برای زبان توركی
هم، " الفبای توركی" (یعنی الفبای عربی كه برای ویژگیهای زبان توركی
اصلاح شده است) و " الفبای فارسی- عربی" نامگذاری نمی‌شود. این الفبا
دارای كاراكترهایی مانند "ؤ" برای "ö" و "ئ" برای "é" (برای كسره) است كه در الفبای فارسی موجود نمی‌باشند. بنابراین
همانگونه كه الفبای عربی اصلاح شده برای زبانهای فارسی، كردی و یا اردو به ترتیب
" الفبای فارسی، كردی و یا اردو" نامیده می‌شوند؛ الفبای عربی اصلاح شده
برای زبان توركی هم " الفبای توركی" است و باید بدین شكل نامیده شود و
نه به شكل " الفبای فارسی- عربی".
تورك
دیلی یازی قوراللاری دانلود
گؤنده ر
بؤلوم لر:
آنا دیلی
+0 به‌‌یه‌ن
قادینلار موباریزه سیمگه‌سی (1)
گؤنده ر
بؤلوم لر:
توپلومسال (اجتماعی)
+0 به‌‌یه‌ن
آزربایجان
یا آذربایجان و زال‌ذال‌ك كذایی
روظی
طاجری حوس خردن میوه‌هایی كه طاكونون نخورده بود را كرد. در طمامی طلویضیو‌نهای
دونیا ائعلاناط طجاری پخش نمودند و گفتند برای اشخاثی كه میوه‌هایشان خُشمظضه باشد
حمچونین طازه گی داشته باشد جوایض ارذنده‌ای طعللق خاهد گرفط.
***
اما باز هم بحث بر سر رسم‌الخط و زبانشناسی نیست. موضع بر سر چگونگی نوشتن كلمه‌ی آزربایجان است. كه من دوست دارم با " ز" بنویسم و برخی نیز برحسب عادت اعتراض می‌كنند و می‌گویند با ذال – به صورت آذربایجان – باید نوشته شود. ادامخ مطلب را بخوانید.
گؤنده ر
بؤلوم لر:
اوردان بوردان
+0 به‌‌یه‌ن
22 فروردین روز شعر و ادب توركی آزربایجانی بر شما مبارك باد.
در
سالمرگ شاعر ملی آزربایجان بولود قارچورلو – سهند – در
باب این شخصیت بزرگ معاصر بیشتر بدانیم.
بولوت قاراچورلو به تاریخ سال 1305 در شهر مراغه آزربایجان در روزی كه گویی آسمانش نیز از ظلم و جور دلتنگ و به امید پالایش جور، بارانی بود؛ زاده شد. پدرش با الهام از زادروزش وی را بولوت – در توركی به معنای ابر – نام نهاد. ولی ثبت احوال آنزمان این نام را خارجی و نامانوس تشخیص داده و نام سجلی‌اش را "بُهلود" نویساندند.
گؤنده ر
بؤلوم لر:
تانیتیم
+0 به‌‌یه‌ن
سیلیك (1)
گؤنده ر
بؤلوم لر:
اؤیكو (حكایت)