دیشی ملك‌لر

اؤلنده كیشی‌ پوشكونده دیر (1) دیشی (2) ملك‌لر. بیری ساغ‌دا بیری سول‌دا. قیپ قیرمیزی یاناقلی آل دوداقلی قاشلاری یای اوزو آی بئلی اینجه هالای (3). اؤرگه‌دیلمیشیك دیریلیكده یئی (4) یاشایین یاخشی اؤلون سون‌دا بهشت سیزین اولسون. بهشت‌ده نه ایسترسن وار. ائو ، ائش ، یئمیش، یئمك، ایچمك ، باغ ، یاغ، بولاغ، كنیز و  ... هامیسی اَن یئیركجه‌سینه. (5)

بیر قیرپیم (6)

بونلاری ائشیدنده اؤلمك ایسته‌مه‌مك اوس‌سوزلوق‌دور (7) دئمك. آنجاق ندن جایناقلاریمیزلا بو جهنمه بنزه‌ریلمیش دونیانی سیخمیشیق!؟ دییه‌سن اینانمامیشیق!؟ نه‌یه ، كیمه، اؤنملی (8) دگیل. بیز اینانمیریق.

بو هئچ پیس‌ده دگیل. آنجاق بونلار یاخشی‌دیرسا؛ بیزده اؤلومدن قورخورق‌سا، باشقا یئرده بونلاری بولماقی (9) اینانمیریقسا! ندن ایسته‌میریك بو دورومو یعنی بهشتیمیزی یاراداق!؟

ایكی قیرپیم

بهشت‌ كیشی‌لریندیر دئمك. اوركن (10) سیلیك (11) حوری‌لر و ... . آنجاق قیلمان (12) آدلی بیر ملك‌ده وار. قیلمان اركك‌دیر یازیلانلارا گؤره. گؤره‌سن اركك ملك بهشت‌ده نه ایشی واردیر!؟ بهشته گئدن قادینلارین باشینا نه گلجكدیر! یوخسا بهشت ارككلریندیر!؟ منیم آتام و آنام بهشته گئتسلر و آنامی آتاما گؤره یاخشی قوناما (13) آپارسالار؛ اون‌دا آتام نه ائده‌جك!؟ آخی منیم آتام و آنامین دوعالارینین بیری بودور: "تانری ایكیمیزیده بهشت‌ده قوناق ائیله‌سین." گؤره‌سن آتام آنامین گؤزونون اؤنونده نئچه ملكی صیغه ائده‌جك‌دیر!؟

اوچ قیرپیم

تورك سؤزونده "گوداز" (14) آدلی بیر یئر وار. گؤرسن اورا ائله جهنم‌دیر!؟ اولمویا بو گوداز سؤزجویو ائله گداز دیر. گدازین آنلامی ایستیدن اریمیش دمیردن زاتداندیر منجه. آنجاق چاشماغا (15) یول آچیر بو گوداز سؤزجویو. نئجه؟ آخی گوداز بو دونیادا نه ایشی وار؟ ایكی قیرانلیقینیز دوشمه‌دی!؟ (16)

تلكه (17) آچیقلاییم. یاخشی قولاق آس. ائشیتمیشیز دییرلر فیلان آدام گودازا گئتدی. دئییرم كی اولمویا بو گوداز ائله بو دونیادا یئرله‌شیبدیر. اون‌دا بهشت یوخاریدا اولسا ائله گودازدا (جهنم‌ده‌) یوخاریدا اولمالی‌دیر. داها دوغروسو تانری یاشایان یئرده. آنجاق ندن گودازین یئری بو دونیادادیر سانكی؛ سؤزلرده ایشله‌نیر!؟

دؤرد قیرپیم

دونن گئجه ائله بیل خط خطین اوسته دوشموشدور و "جنیفر لوپز" گلمیشدی یوخوما. چوخ پیس یوخویدو. آللاه هئچ موسلمانا گؤرستمه‌سین. لوپز باجی منیم یوخومدا یوخو گؤروردو. گولسز قالانینی دئمه‌رم ها!؟ آغزیوی یوم. هه ایندی اولدو.

ایندی جنیفر باجی منیم یوخومدا یوخو گؤروردو كی من گودازا گئدیرم. من جنیفرین الیندن یاپیشمیشدیم و اونودا آشاغیا چكه چكه قیشقیریردیم جنفرده قیشقیریردی و من ده تر (18) ایچینده یوخودان قالخدیم.

****

سؤزلوكجوك:

1- پوشك Püşk = قرعه – شانس

2- دیشی Dişi = جنس ماده – مونث

3- اینجه هالای İncə halay = (اینجه = ظریف و هالای = به شكل ماه) هالای نوعی رقص است كه در بین شاهسون‌ها رایج است. رقصندگان به شكل هلال ماه دست در دست یكدیگر می‌رقصند. در اینجا اینجه هالای استعاره از كمر باریك، ظریف و رقصان است.

4- یئی Yey = ایی = خوب – بهتر

5- یئیركچه‌سینه Yeyrəkçəsinə = بهترین حالت ممكنه

6- قیرپیم Qırpım = از مصدر قیرپماق، نوعی كندن، برش – سكانس

7- اوسسوزلوق Ussuzluq = بی‌عقلی – غیرمنطقی

8- اؤنملی Önəmli  = مهم – بااهمیت

9- بولماق Bulmaq = تاپماق – حالتی از پیدا كردن . یافتن

10- اوركن Ürkən = همیشگی – پایدار

11- سیلیك Silik = باكره – دوشیزه

12- قیلمان Qılman = نوعی فرشته مذكر- اصل این كلمه توركی است.

13- قونام Qonam = موقعیت – مقام

14- گوداز Güdaz = ناكجاآباد- موقعیت بسیار بد و پرفلاكت- شاید استعاره از جهنم.

15- چاشماق Çaşmaq = سردرگمی

16- ایكی قیرانلیقینیز دوشمه‌دی؟ = استعاره از عدم فهم مطلب یا موضوعی. این ضرب المثل پس از رواج تلفن‌های سكه‌ای در بین توركزبانان جا افتاده است. زمانی كه سكه‌ی 2 ریالی در داخل قلك تلفن نمی‌افتاد ارتباطی نیز برقرار نمی‌شد. این ضرب المثل از عدم فهم و ارتباط یك موضوع توسط مخاطب دلالت دارد.

17-  تلكه Tələkə = كمابیش – تاحدودی

18- تر Tər = عرق

گؤنده ر     بؤلوم لر: اوردان بوردان