اسلام عاملی قدرتمند برای وحدت ملی توركان

اسلام عامل قدرتمندی برای اتحاد توركان ایران و همچنین پیوند آن با دنیای تورك می‌باشد. مذهب همانند بسیاری از عوامل نظیر اقتصاد، سیاست، فرهنگ، منافع ملی و ... یكی از مولفه‌های مفید جهت همسو نمودن خواست اكثر ساكنان تورك در ایران با همدیگر است. عامل مذهب در كنار عامل زبان می‌تواند پیوند محكمی بین توركمنها، قشقاییها، آزربایجانیها و توركان خراسان با تفاوتهای جغرافیایی ایجاد نماید. متاسفانه برخی در حركت ملی آزربایجان و حركت ملی توركان ایران بر طبل لائیسیته می‌كوبند و خواستار حذف هر گونه تفكرات دینی و مذهبی هستند كه این می‌تواند در آینده خطرات داخلی و خارجی فراوانی را برای حركت ملی به ارمغان بیاورد. در زیر به برخی از این منافع اشاراتی می‌نمایم:

1-پان‌فارسیسم دشمنی دیرینه‌ای با دین اسلام دارد. پان فارسها، دین اسلام را نابودگر تمدن درخشان پارسی!؟ پنداشته و خوشبختانه اسلاف و اعقاب آنها در این دوران نیز آن تفكر را دنبال می‌كنند. این برای حركت مدنی توركان ایران می‌تواند بسیار مفید باشد. هر چند موضوع مذهب علی‌الخصوص پس از نزاع بین شیعیان و سنی‌ها؛ پس از استقرار حكومت صفوی باعث بروز منازعات و جنگهای فرسایشی در بین دو امپراطوری قدرتمند تورك دنیا گردیده بود؛ اما این اتفاق حامل پیامی برای فعالان حركت است تا بدانند كه مردم تورك ایران پایبندی شدیدی به عامل مذهب دارند. می‌توان گفت كه عامل مذهب به قدری در فطرت توركان دنیا، آزربایجان و ایران ریشه دوانده است به صورتی كه بر فرض مثال اگر توركان آزربایجان؛ مذهب تشیع را پذیرا نمی‌شدند؛ به هر حال سنی می‌ماندند و یا یكی از ادیان الهی را پذیرا می‌شدند. یعنی به هر صورت در آزربایجان، مذهب یا دینی حاكم می‌شده است. اكثریت مردم تورك ایران مذهبی هستند و نفی هر گونه مذهب و دین از طرف هر جریان یا گروهی باعث شكست آن جریان خواهد شد. اجازه بدهیم پان‌فارسیسم هزینه این تقابل و مواجهه را بپردازند. این عامل از چند جهت مفید است:

الف) این تقابل باعث دور شدن اكثریت مردم تورك ایران از پان‌فارسیزم می‌شود. بسیاری از مردم ایران علی‌الخصوص توركان؛ علاقه دارند خود را شخصیتی مذهبی و علاقمند به دین نشان بدهند. حال هر كس یا گروهی به مذهب، اسلام و امامان شیعی توهین نماید؛ خود را در بدترین مواجهه و تقابل قرار داده است. درگیری پان‌فارسهای افراطی با مردم مذهبی به نفع حركت بیداری ملی آزربایجان است.

ب) اكثریت كشورهای حاشیه خلیج فارس را اعراب مسلمان تشكیل می‌دهند. اعراب مسلمان ساكن در ایران نیز با سیستم پان‌فارسیزم و پان‌ایرانیسم مشكلاتی عدیده و دیرینه دارند. شكاف مذهبی بین سنی‌ها و شیعیان در بین اعراب و فارسها، نسبت به شكاف مذهبی توركها و اعراب عمیقتر و واضحتر است.

اظهارات چند سال قبل رهبر القاعده یمن در باب مبارزه با " ایرانی‌‌گرایی افراطی" در ایران به جای اسلامگرایی حائز اهمیت است. همچنین اظهارات سید حسن نصر ا.. رهبر حزب ا.. لبنان در مورد خیال خام پان‌فارسیستها در احیای تمدن پارسی (ایرانی) به جای تمدن اسلامی در ایران پس از حوادث جنبش سبز ایران كه ماهیتی پان‌فارسیستی و پان‌ ایرانیستی نیز داشت؛ قابل تامل است. در صورتی بعید اگر دولتی " ایرانی مكتب" در ایران پدید آید؛ همین حزب ا.. لبنان می‌تواند به دشمنی با آن برخیزد و القاعده (در صورت بقا) نیز به مقابله با آنها برخیزند.

2- پان‌فارسیزم و پان‌ایرانیسم مساله‌ایست كه كشورهای عربی با آن مشكل دارند. متاسفانه پان‌فارسیزم توانسته است دشمنی اعراب با ایرانیان را به خاطر مسائل و شكافهای مذهبی جلوه نماید و افكار عمومی را به سمت عرب‌ستیزی و به طبع آن اسلام‌ستیزی منحرف نماید. حركت ملی آزربایجان در مدت اندك فعالیتهای خود؛ توانسته است مدبرانه با اعراب داخل كشور و جنبشهای مردمی آن ارتباط معنوی و عاطفی خوبی برقرار نماید. باید این اتفاق و اتحاد با محوریت اسلام سكولار، حقوق بشر و منافع ملی طرفین هرچه بیشتر تقویت شود.

نقش كشور توركیه و آزربایجان شمالی نیز حائز اهمیت است و بسیاری از كشورهای عربی، توركیه را برادر دینی و دوست بزرگ خود می‌دانند. توركیه توانسته است با موضعگیریهای صریح خود در برابر مسائل اعراب و مسلمانان از جمله مساله اسرائیل و فلسطین، مناقشات اخیر در سوریه و ... فارغ از نكات منفی آن و نیز در بحران قره‌باغ؛ توانسته است نقش پررنگ‌تری داشته و وحدت اسلامی خود با اعراب و مسلمانان منطقه را تقویت نماید. از سوی دیگر ارتباط برادرانه كشور مستقل آزربایجان با توركیه نیز از توانسته الگوی مناسب پیوند بین توركان شیعی و سنی و پیوند آن با اعراب اكثرا مسلمان سنی را مستحكمتر نماید. این الگو می‌تواند برای توركان ایران هم مفید واقع شود.

3- دین اكثریت دنیای تورك، اسلام است. بیشتر اتحادیه‌های دنیای امروز بر پایه مذهب بنا گردیده‌اند و اندك اندك به سمت تشكیل اتحادیه‌های اقتصادی – فرهنگی و زبانی پیش رفته‌اند. دین اسلام مسیر گذر و ورود به اتحادیه دنیای تورك (توران) را هموارتر خواهد كرد. هر چند كه اتحادیه كشورهای تورك، موكدا بر پایه زبان است؛ اما تاثیرگذاری عامل مذهب را نمی‌توان نادیده گرفت.

4- پان‌فارسیزم با هدف احیای تمدن پارسی، با بازشناسی مذهب " زردشتی" یا گسترش " پاك دینیِ" اختراعی خود، تبلیغات گسترده‌ای داشته است. آنها از به قدرت رسیدن رضاشاه بسیار خشنود شدند. چون در سایه این رژیم، هم مسائل ملی خود و هم مسائل مذهبی خود را حل می‌كردند. اما انقلاب اسلامی سال 1357 آنها را در برابر اسلامی كه در آن سیاست و دیانت عین هم و در راستای هم عنوان می‌شدند؛ مجبور به تمكین كرد. اما به هر حال این در نظر، برای آنها بهتر از حكومت توركان بود. آنها در مدت سی سال و اندی توانسته‌اند با نفوذ در اركان حكومت اسلامی شاخه‌هایی از تفكرات خویش را به درخت حكومت پیوند بزنند. نمونه این پیوند نیز در دولت فعلی قابل مشاهده است. هر چند آقای رحیم مشائی نمی‌تواند با صراحت این موضوع را اعلام نماید؛ اما ما رگه‌هایی از آن را مشاهده می‌كنیم.  همین عامل می‌تواند در آینده موجب شود تا آنها در جزیره خودساخته خویش محصور شوند. همانند ارامنه در جزیره ارمنستان كه در اقیانوس اسلام و توركان گیر افتاده‌اند.

5-    خنثی كردن تبلیغات مسموم درباره بی‌دینی، لامذهبی و مخالف اسلام بودن فعالان حركت ملی آزربایجان با اصلاح تفكرات موجود در بین برخی فعالان حركت ملی كه عمدتا ناشی از پیوند تفكرات كمونیستی، چپ و ... در ایران است. تقابل جهت تغییر مذهب و دین در ایران در بین توركها هزینه زیادی دربردارد؛ اما اصلاح مذهب یه معنی زدودن خرافات، ساده‌تر است و این امر زمانی كه همه مردم طالب آن هستند؛ بمراتب سهل‌الوصولتر خواهد بود. در صورتی كه حركت ملی توركان ایران، این مهم را انجام دهد طرفداران بسیاری گرد خود خواهد آورد.

در پایان رهنمودهایی برای فعالان حركت ملی آزربایجان و توركان ایران پیشنهاد می‌شود:

1-    در راستای تضعیف اهداف پان‌فارسیزم در نفی اسلام و مقابله با اعراب و توركان (و سایر ملل ساكن در ایران)؛ بی‌دینی، مخالف امام عصر (عج) بودنشان و همچنین مخالف شیعه بودنشان را به اطلاع ملت برسانیم. اینها همان دار و دسته یزیدیان و مخالفین كربلا و حضرت ابالفضل (ع) هستند.

2-   رسانه‌های آزربایجانی، اسلام را تبلیغ و تقویت نمایند و فیلمهای مذهبی ساخت توركیه و آزربایجان شمالی را تبلیغ و پخش نمایند. آنها می‌توانند در اعیاد ایام مذهبی و وفات امامان شیعی و ... تبلیغات مذهبی گسترده‌ای را با روشنگریهای دینی؛ علی‌الخصوص در مورد امام علی (ع)، امام حسین (ع) و امام رضا (ع) آماده و پخش نماید. نظیر آنچه كه در پخش مداحی و سخنرانی سلیم موذن زاده مداح اردبیلی در مورد زبان مادری انجام گرفت.

3-   آگاهی بخشیدن به ملت فارس ساكن در ایران به اینكه پان‌فارسیزم و پان‌ایرانیستها در پی حذف دین اسلام و مذهب تشیع در ایران هستند. در این راستا پیشنهاد می‌گردد با عكسها و فیلمهای مربوط به سجده بر مقبره كورش، تبلیغ مذاهب و ادیان دروغین و شیطان‌پرستی توسط این عده را به سمع و نظر ملت فارس رساند.

4-   در حالیكه پان‌فارسها به دنبال نهادینه كردن تفكرات لائیسیته و تغییرات شدید مذهبی در ایران هستند؛ ما باید انرژی خود را در جهت اصلاحات مذهبی (خرافه‌زدایی، سكولاریسم، حقوق بشر) معطوف نمائیم. پان‌فارسها ناخواسته خود را در تقابل با توركان شیعه و متعصب در ایران، اعراب و توركان سنی دنیا، همچنین القاعده قرار داده‌اند.

5-   از اعمال هر گونه مظاهر خشونت در حركت ملی آزربایجان به شدت پرهیز نمائیم. این خشونت می‌تواند تبدیل به دستاویزهایی در جهت اسلام‌هراسی و تورك‌هراسی توسط كشورهای غربی مخالف تورك و آزربایجان؛ همچنین تبلیغات منفی پان‌فارسیزم و پان‌ایرانیستها مبنی بر خشونت‌طلبی و اسلام‌ستیزی فعالان حركت ملی توركان ایران تبدیل شود.

6-   در تبلیغات اسلامی خود الگوی توركیه را كنكاش كرده و نقاط مثبت آنرا مورد استفاده قرار دهیم. اعراب و اسلام را محترم شماریم و نسبت به حركات، سخنان مشكوك و اختلاف برانگیز مذهبی و تبلیغ بنیادگرایی شیعی و سنی در بین توركها و اعراب واكنش مناسب نشان دهیم.

7-    مطالعات خود را در حوزه اسلام‌شناسی، شیعه‌شناسی و سنی‌شناسی، مطالعه شخصیت خلفای راشدین (حضرت ابوبكر، حضرت عمر، حضرت عثمان و حضرت علی (ع)) و شخصیتهای اسلامی دیگر، نظیر پیامبر اسلام (ص) بیشتر نمائیم.

8-    از احساسات مذهبی كشورهای عربی به نفع حركت ملی سود بجوئیم. اعراب و مسلمانان یكی از بزرگترین شركای تجاری و اقتصادی آزربایجانی‌ها هستند.

9- مداحان اهل بیت و طلاب تورك حوزه علمیه را با مفاهیم و خواستهای مردم تورك آزربایجان و تطابق این خواستها با موازین شرعی و اسلامی آشنا نمائیم و از این تریبون وسیع و تاثیرگذار غافل نشویم. در این راستا شاخه اسلامی حركت ملی آزربایجان ایجاد و تئوریها، تزها و پیشنهادات خود را در اختیار افكار عمومی قرار دهد. توجه نمائیم كه اسلام و مذهب را نباید فدای حركت ملی آزربایجان نمائیم. بلكه باید مذهب را اصلاح، تقویت و از منافع عالی آن سود جوئیم. حوزه علمیه قم و طلاب فعال در قم، نجف و دانشگاههای كشور با دانشگاههایی چون الازهر مصر و .... ارتباط برقرار كرده و نسبت به شناساندن حركت ملی آزربایجان با محوریت اسلام نبوی و همخوانی آن با سنت پیامبر (ص) (اصلاحات نادری) تاكید و از اصلاحات موجود در آن حمایت كرده و آنرا تبلیغ نمایند.

10-از آزادی اندیشه، بیان و آزادی مذهب حمایت جدی نموده و از دین به عنوان جنبه فردی آن حمایت كنیم. هر چند این در تضاد با جنبه اجتماعی دین و مذهب قرار دارد؛ اما تجربه نشان داده است كه بسیاری از امور فردی، توان برقراری پیوندهای اجتماعی و سیاسی عظیمی را دارد. نظیر عامل زبان در حركت ملی آزربایجان كه باعث تقویت فعالیتهای اجتماعی حركت گردیده است.

پایان

آچار سؤزلر : تورکان, اسلام,

گؤنده ر     بؤلوم لر: توپلومسال (اجتماعی)